Artistiek onderzoek: een andere kijk op de wereld
Wanneer andere onderzoeksmethoden niet volstaan, kan artistiek onderzoek een alternatieve methode zijn die nieuwe perspectieven kan bieden. Dit type onderzoek biedt een andere kijk op de wereld, vooral in situaties waarbij de belevingswereld van mensen centraal staat. Kunstenaars kunnen door hun werkwijze nieuwe inzichten bieden die andere onderzoeksmethoden niet kunnen bieden.
Artistiek onderzoek begint vanuit een menselijke context waarin de onderzoeker open staat voor wat zich aandient. Bij artistiek onderzoek gaat het om het creëren van een ontmoeting waarbij de beeldende en op de context toegesneden methodiek iets anders zichtbaar maakt dan wat zichtbaar wordt in een traditioneel onderzoek. De nadruk ligt namelijk op het ontdekken van nieuwe perspectieven in plaats van het onderzoeken van feiten.
projecten
Er zijn talloze voorbeelden van projecten waarbij artistiek onderzoek een waardevolle bijdrage heeft geleverd. Zo heeft beeldend kunstenaar Eva Meijer het project De Zorgdrager uitgevoerd, waarbij zij samenwerkte met bewoners en zorgmedewerkers van een verpleeghuis om te onderzoeken hoe de zorgpraktijk kan worden verbeterd. Meijer gebruikte onder andere film, fotografie en geluidsopnames om de dagelijkse praktijk van de zorg te documenteren en inzichtelijk te maken. Op basis van deze documentatie en de gesprekken met de betrokkenen ontwikkelde zij vervolgens nieuwe ideeën en suggesties voor een meer humane en persoonlijke zorg.
Een ander interessant project is Bodies of Change van Mariëlle Videler. Hierbij werkte Videler samen met verschillende gemeenschappen in Nederland, waaronder vluchtelingen en mensen met een migratieachtergrond, om te onderzoeken hoe het lichaam als instrument kan worden ingezet om sociale veranderingen teweeg te brengen. Videler ontwikkelde hiervoor verschillende workshops en activiteiten waarbij deelnemers werden uitgedaagd om hun lichaam op nieuwe en creatieve manieren te gebruiken om bijvoorbeeld hun emoties uit te drukken of in dialoog te gaan met anderen.
Artistiek onderzoek biedt niet alleen nieuwe inzichten en perspectieven, maar kan ook leiden tot meer begrip en betrokkenheid bij mensen die betrokken zijn bij het onderzoek. Het kan mensen niet alleen uitnodigen om anders naar hun omgeving te kijken, maar ook om deze op een meer creatieve en betrokken manier te ervaren.
Hoewel artistiek onderzoek geen garanties biedt voor resultaat en het resultaat niet vooraf bepaald kan worden, is het belangrijk om ruimte te geven aan deze vorm van onderzoek. Door te vertrouwen op de creativiteit en intuïtie van kunstenaars en onderzoekers, kan er een waardevolle bijdrage worden geleverd aan het begrijpen en verbeteren van de wereld om ons heen.
Als je geïnteresseerd bent in artistiek onderzoek, zijn er verschillende voorbeelden en initiatieven die je kunt verkennen. Denk bijvoorbeeld aan kunstenaars die werken in de zorgsector, zoals Eva Meijer, of aan interdisciplinaire onderzoeksprogramma's die zich richten op kunst en wetenschap. Of aan het project City of Empathie van kunstenaar Katie Ceekay, waarin ze samen met beleidsmedewerkers van Provincie Fryslan werkt, aan een ‘empathieprotocol’. Door je te verdiepen in deze initiatieven kun je inspiratie op doen en ontdekken hoe artistiek onderzoek kan bijdragen aan een meer menselijke en betekenisvolle wereld.